طراحي وب سايت و اپليكيشن

يك برنامه كاربردي تحت وب بايك وب سايت تفاوت دارد . يك وب سايت شامل اطلاعات ثابتي است كه از پيش آماده شده و به صورت فايل هاي HTML ذخيره شده اند .در اين حالت جهت حركت اطلاعات از سرويس دهنده به سرويس گيرنده مي باشد . در واقع وب سايت اطلاعات را به كاربر ارائه مي دهد .
بين درخواست ها ، سرويس دهنده از عملكرد سرويس گيرنده اطلاعي ندارد . سرويس گيرنده مي تواند از يك محل به محل ديگر بپرد و اين كار روي وب سايت اوليه هيچ تاثيري ندارد ، چون هر يك از صفحات به صورت يك واحد كاملا جدا مي باشند . در واقع وب ايت شامل گروهي از فايل هاي HTML از هم جدا مي باشد . در مقابل ، يك برنامه كاربردي تحت وب ، اطلاعات را براي يك كاربر يا گروهي از كاربران به شكلي خاص فرمت كرده و ارائه مي دهد . در اين حالت ، جهت حركت اطلاعات دو طرفه مي باشد ؛ محتوياتي كه توسط مرور گر نمايش داده مي شوند ، بر حسب اطلاعات ورودي كاربر يا هويت وي يين مي گردند .
بنابر اين يك برناها كاربردي تحت وب ، اطلاعات را به صورت ديناميكي ارائه مي دهد نه به صورت فايل هاي HTML ثابت . در واقع وظيفه برنامه ، فراهم كردن اطلاعات بر حسب شرايط است كه اين اطلاعات معمولا از پايگاه داده ( Database ) بدست مي آيد . برنامه كاربردي نه تنها اطلاعات مي دهد ، بلكه مي تواند از كاربر اطلاعات بگيرد و بكارهاي مختلف پاسخ مناسب دهد . به عبارت ديگر ، يك برنامه كاربردي ، عملكرد كاربر را از يك در خواست به درخواست ديگر رديابي مي كند . بنابراين كاربر مي تواند آن گونه كه در يك وب سايت به جستجو و گردش مي پردازد ، به شكل دلخواه تمام صفحات يك برنامه كاربردي را برسي و مشاهده كند . بلكه اين برنامه كاربردي است كه صفحات مناسب را در شرايط مقتضي به طور ديناميكي توليد كرده و به كاربر ارائه مي دهد .

براي نوشتن برنامه هاي كاربردي تحت وب از زبان هاي مختلفي مي توان استفاده كرد ، مثل : Perl , Python , Java , C , C ++ , Visual Basic حتي Quick Basic ياScript هاي Unix .
در هر صورت مواردي كه در زير به آنها اشاره مي شود جزء ضروريات يك برنامه كاربردي هستند :
- ارتباط با يك پايگاه داده
- سرعت
- كار با رشته ها
- امنيت ( Security )
- تراكنش ها ( Tranaactions )
تراكنش چيست ؟
يك برنامه كاربردي تحت وب اغلب بايد كارهاي مختلفي انجام دهد كه هر يك از آنها براي تداوم اعتبار اطلاعات بايد به طور كامل انجام شوند . هنگام كار با يك پايگاه داده ، معمولا اين كار ها را بصورت يك تراكنش در نظر مي گيريم . يك تراكنش قرار دادي است كه موفقيت يا عدم موفقيت مجموعه اي از عمليات را تضمين مي كند كه در صورت عدم موفقيت ، اطلاعات بايد دست نخورده باقي بمانند . به عنوان يك نمونه كلاسيك ، مي توانيم يك حساب چك ( Checking Account ) را در نظر بگيريم .
هنگامي كه يك چك را به حساب خود مي گذاريد ، بانك مبلغ مشخص شده را از حساب مربوطه برداشته و به حساب شما واريز مي كند . كل اين عمليات در صورتي موفقيت آميز خواهد بود كه برداشت و واريز پول به طور كامل انجام شود . در اين حالت عمل دو گانه برداشت از يك حساب و واريز به يك حساب ديگر را يك تراكنش مي گوييم .

تفاوت ميان برنامه هاي IIS و DHTML
برنامه هاي IIS ، برنامه هايي هستند كه برروي سرويس دهنده و تحت Microsoft Internet Information Server اجرا مي شوند . در مقابل ، برنامه هاي DHTMLبرنامه Microsoft Internet Explorer استفاده مي كنند و به اين ترتيب به ورودي هاي كاربر پاسخ سريع مي دهند .
اين برنامه ها براي نوشتن بازي ها و شبيه سازي محيط و گرفتن اطلاعات از كاربر مناسب هستند . متاسفانه اين نوع برنامه ها به نسخه چهارم IE يا نسخه هاي بالاتر آن نياز دارند . با توجه به اين كه در اين كتاب به تفصيل در مورد ASP و مسائل حاشيه اي آن بحث خواهيم كرد ، بد نيست كمي بيشتر در مورد برنامه هايIIS توضيح دهيم . چون هدف از يادگيري ASP ، نوشتن برنامه هاي IIS مي باشد كه بر روي سرويس دهنده اجرا مي شوند .
برنامه هاي IIS با چندين مرورگر مختلف و نسخه هاي متفاوت آنها سازگاري دارند . همچنين در محيط هاي مختلف Mak يا Unix نيز اجراء مي شوند . بنابر اين اين نوع برنامه ها براي نوشتن برنامه هاي تجاري كه مخاطبين زيادي دارند مناسب هستند ؛ چون دليلي ندارد همه كاربران از ويندوز استفاده كرده و يا نسخه IE را در اختيار داشته باشند.
با توجه به اين كه برنامه هاي IIS برروي سرويس دهنده اجرا مي شوند ، براي به روز در آوردن آنها تنها كافي است كد موجود برروي سرويس دهنده را تغيير داد. اين نوع برنامه ها از هر محلي قابل دسترسي مي باشند . هنگامي كه يك برنامه IIS برروي سرويس دهنده نصب شده و به اجرا در آمد ، هر كامپيوتري كه بتواند به آن سرويس دهنده متصل شود مي تواند از آن برنامه استفاده كند .
شما مي توانيد براي شناسايي كاربران ، به آنها نام و كلمه عبور اختصاص دهيد و هنگام برقراري ارتباط با برنامه كاربردي ، نام و كلمه عبور را در خواست كنيد . با توجه به اين كه تمام اطلاعات بر روي يك كامپيوتر ذخيره مي شوند ،
هنگامي كه كاربر برنامه كاربردي را ترك كند ، هيچ نوع اطلاعاتي را از دست نمي دهد .
در قسمت بعد ، در مورد چگونگي كاركرد برنامه هاي IIS بحث خواهيم كرد .
چگونگي در خواست فايل ها توسط مرورگر :
هنگامي كه شما يك آدرس URL در فيلد آدرس مرورگر خود تايپ مي كنيد ، چند چيز اتفاق مي افتد . مرورگر ، آدرس وارد شده را تحليل كرده و پيغامي به سرويس دهنده نام ( Name Server ) مي فرستد تا نام مشخص شده
(به عنوان مثال ، Microsoft . com ) را به يك آدرس IP ( Internet Protocol ) – (به عنوان مثال ، ۲۰۷.۸۴.۲۵.۳۲ ) ترجمه كند . سپس مرورگر با استفاده از آن آدرس IP به سرويس دهنده مربوطه متصل شده و فايل را درخواست مي كند . سرويس دهنده فايل را مي خواند و محتويات آن را به مرورگر بر مي گرداند . در اين مرحله مرورگر ، دستورات HTML آن فايل را تحليل و فرمت فايل راتعيين مي كند . بيشتر فايل هاي HTML درون خود به تصاوير گرافيكي اشاره مي كنند. اين اشاره ها به صورت رفرنس (Reference ) بوده كه هريك از آنها نيز بايك آدرس
URL مشخص مي شوند .
بنابراين كل اين عمليات براي تك تك تصاوير و يا فايل هاي ديگري كه با رفرنس به آنها اشاره شده است تكرار مي شود.
به اين ترتيب پروسه نمايش يك فايل HTML شامل تعدادي تراكنش كوچك بين سرويس گيرنده ( يعني مرورگر ) و سرويس دهنده وب مي باشد .
برنامه هاي IIS نيز تقريبا به همين صورت عمل مي كنند. ابتدا يك مرورگر يك صفحه را از سرويس دهنده درخواست مي كند . اين درخواست هميشه براي يك فايل خاص مي باشد . پاسخ سرويس دهنده به نوع فايل درخواستي بستگي دارد. اگر فايل مورد نظر از نوع HTML (با پسوند .htm يا .html ) باشد ، سرويس دهنده به سادگي محتويات فايل را مي خواند و محتويات آنرا به صورت يك رشته در آورده و براساس قوانين URL كد گذاري مي كند و سپس رشته حاصله را به مرورگر برمي گرداند . كل اين پروسه ، از درخواست تا پاسخ ، يك تراكنش مابين سرويس گيرنده و سرويس دهنده تلقي مي شود . سرويس گيرنده همواره تراكنش را شروع مي كند و سپس تا زمان رسيدن پاسخ از سوي سرويس دهنده منتظر مي ماند كه در اين زمان تراكنش كامل شده و خاتمه مي يابد .
درخواست فايل از سرويس دهنده وب مشابه هنگامي است كه در Windows Explorer روي يك فايل شبكه اي ( فايلي كه برروي كامپيوتر سرويس دهنده قرار دارد ) دوبار – كليك مي كنيد ؛ البته با دو تفاوت :

- سرويس دهنده وب هيچگاه اجازه نمي دهد كه برنامه محلي شما (يعني مرورگر ) فايل درخواستي را باز كرده يا درآن چيزي بنويسيد ؛ در عوض خودش فايل را باز مي كند و محتويات آن را برميگرداند .
- ارتباط مابين سرويس گيرنده و سرويس دهنده گذرا ( Transient ) است . براي برقراري ارتباط با سرويس دهنده وب نيازي به مشخص كردن نام درايوي كه فايل بر روي آن قرار دارد نيست . پس از اين كه سرويس دهنده وب به درخواست شما پاسخ داد، ارتباط را قطع مي كند.
هنگامي كه تراكنش كامل شد ، سرويس دهنده وب ، سرويس گيرنده را به طور كلي از ياد مي برد . اگر بلا فاصله كليد
Refresh ( موجود برروي نوار ابزار IE ) را كليك كنيد . سرويس دهنده وب ، آن تراكنش را تكرار مي كند و اصلا به خاطر نمي آورد كه ۵ ثانيه قبل اين فايل توسط شما درخواست شده است .
اگر ارتباط براساس پروتكل استاندارد HTTP برقرارشود ، بيشتر فايل ها به چندين تراكنش نياز دارند ، يكي براي فايل Html اصلي و بقيه براي يكايك فايل هاي گرافيكي كه در فايل اصلي به آنها اشاره شده است . بنابراين براي نمايش يك فايل كه شامل ۵ تصوير گرافيكي است ، مرورگر درخواست جداگانه به سرويس دهنده وب مي فرستد .

يك برنامه كاربردي تحت وب بايك وب سايت تفاوت دارد . يك وب سايت شامل اطلاعات ثابتي است كه از پيش آماده شده و به صورت فايل هاي HTML ذخيره شده اند .در اين حالت جهت حركت اطلاعات از سرويس دهنده به سرويس گيرنده مي باشد . در واقع وب سايت اطلاعات را به كاربر ارائه مي دهد .
بين درخواست ها ، سرويس دهنده از عملكرد سرويس گيرنده اطلاعي ندارد . سرويس گيرنده مي تواند از يك محل به محل ديگر بپرد و اين كار روي وب سايت اوليه هيچ تاثيري ندارد ، چون هر يك از صفحات به صورت يك واحد كاملا جدا مي باشند . در واقع وب ايت شامل گروهي از فايل هاي HTML از هم جدا مي باشد . در مقابل ، يك برنامه كاربردي تحت وب ، اطلاعات را براي يك كاربر يا گروهي از كاربران به شكلي خاص فرمت كرده و ارائه مي دهد . در اين حالت ، جهت حركت اطلاعات دو طرفه مي باشد ؛ محتوياتي كه توسط مرور گر نمايش داده مي شوند ، بر حسب اطلاعات ورودي كاربر يا هويت وي يين مي گردند .
بنابر اين يك برناها كاربردي تحت وب ، اطلاعات را به صورت ديناميكي ارائه مي دهد نه به صورت فايل هاي HTML ثابت . در واقع وظيفه برنامه ، فراهم كردن اطلاعات بر حسب شرايط است كه اين اطلاعات معمولا از پايگاه داده ( Database ) بدست مي آيد . برنامه كاربردي نه تنها اطلاعات مي دهد ، بلكه مي تواند از كاربر اطلاعات بگيرد و بكارهاي مختلف پاسخ مناسب دهد . به عبارت ديگر ، يك برنامه كاربردي ، عملكرد كاربر را از يك در خواست به درخواست ديگر رديابي مي كند . بنابراين كاربر مي تواند آن گونه كه در يك وب سايت به جستجو و گردش مي پردازد ، به شكل دلخواه تمام صفحات يك برنامه كاربردي را برسي و مشاهده كند . بلكه اين برنامه كاربردي است كه صفحات مناسب را در شرايط مقتضي به طور ديناميكي توليد كرده و به كاربر ارائه مي دهد .

براي نوشتن برنامه هاي كاربردي تحت وب از زبان هاي مختلفي مي توان استفاده كرد ، مثل : Perl , Python , Java , C , C ++ , Visual Basic حتي Quick Basic ياScript هاي Unix .
در هر صورت مواردي كه در زير به آنها اشاره مي شود جزء ضروريات يك برنامه كاربردي هستند :
- ارتباط با يك پايگاه داده
- سرعت
- كار با رشته ها
- امنيت ( Security )
- تراكنش ها ( Tranaactions )
تراكنش چيست ؟
يك برنامه كاربردي تحت وب اغلب بايد كارهاي مختلفي انجام دهد كه هر يك از آنها براي تداوم اعتبار اطلاعات بايد به طور كامل انجام شوند . هنگام كار با يك پايگاه داده ، معمولا اين كار ها را بصورت يك تراكنش در نظر مي گيريم . يك تراكنش قرار دادي است كه موفقيت يا عدم موفقيت مجموعه اي از عمليات را تضمين مي كند كه در صورت عدم موفقيت ، اطلاعات بايد دست نخورده باقي بمانند . به عنوان يك نمونه كلاسيك ، مي توانيم يك حساب چك ( Checking Account ) را در نظر بگيريم .
هنگامي كه يك چك را به حساب خود مي گذاريد ، بانك مبلغ مشخص شده را از حساب مربوطه برداشته و به حساب شما واريز مي كند . كل اين عمليات در صورتي موفقيت آميز خواهد بود كه برداشت و واريز پول به طور كامل انجام شود . در اين حالت عمل دو گانه برداشت از يك حساب و واريز به يك حساب ديگر را يك تراكنش مي گوييم .

تفاوت ميان برنامه هاي IIS و DHTML
برنامه هاي IIS ، برنامه هايي هستند كه برروي سرويس دهنده و تحت Microsoft Internet Information Server اجرا مي شوند . در مقابل ، برنامه هاي DHTMLبرنامه Microsoft Internet Explorer استفاده مي كنند و به اين ترتيب به ورودي هاي كاربر پاسخ سريع مي دهند .
اين برنامه ها براي نوشتن بازي ها و شبيه سازي محيط و گرفتن اطلاعات از كاربر مناسب هستند . متاسفانه اين نوع برنامه ها به نسخه چهارم IE يا نسخه هاي بالاتر آن نياز دارند . با توجه به اين كه در اين كتاب به تفصيل در مورد ASP و مسائل حاشيه اي آن بحث خواهيم كرد ، بد نيست كمي بيشتر در مورد برنامه هايIIS توضيح دهيم . چون هدف از يادگيري ASP ، نوشتن برنامه هاي IIS مي باشد كه بر روي سرويس دهنده اجرا مي شوند .
برنامه هاي IIS با چندين مرورگر مختلف و نسخه هاي متفاوت آنها سازگاري دارند . همچنين در محيط هاي مختلف Mak يا Unix نيز اجراء مي شوند . بنابر اين اين نوع برنامه ها براي نوشتن برنامه هاي تجاري كه مخاطبين زيادي دارند مناسب هستند ؛ چون دليلي ندارد همه كاربران از ويندوز استفاده كرده و يا نسخه IE را در اختيار داشته باشند.
با توجه به اين كه برنامه هاي IIS برروي سرويس دهنده اجرا مي شوند ، براي به روز در آوردن آنها تنها كافي است كد موجود برروي سرويس دهنده را تغيير داد. اين نوع برنامه ها از هر محلي قابل دسترسي مي باشند . هنگامي كه يك برنامه IIS برروي سرويس دهنده نصب شده و به اجرا در آمد ، هر كامپيوتري كه بتواند به آن سرويس دهنده متصل شود مي تواند از آن برنامه استفاده كند .
شما مي توانيد براي شناسايي كاربران ، به آنها نام و كلمه عبور اختصاص دهيد و هنگام برقراري ارتباط با برنامه كاربردي ، نام و كلمه عبور را در خواست كنيد . با توجه به اين كه تمام اطلاعات بر روي يك كامپيوتر ذخيره مي شوند ،
هنگامي كه كاربر برنامه كاربردي را ترك كند ، هيچ نوع اطلاعاتي را از دست نمي دهد .
در قسمت بعد ، در مورد چگونگي كاركرد برنامه هاي IIS بحث خواهيم كرد .
چگونگي در خواست فايل ها توسط مرورگر :
هنگامي كه شما يك آدرس URL در فيلد آدرس مرورگر خود تايپ مي كنيد ، چند چيز اتفاق مي افتد . مرورگر ، آدرس وارد شده را تحليل كرده و پيغامي به سرويس دهنده نام ( Name Server ) مي فرستد تا نام مشخص شده
(به عنوان مثال ، Microsoft . com ) را به يك آدرس IP ( Internet Protocol ) – (به عنوان مثال ، ۲۰۷.۸۴.۲۵.۳۲ ) ترجمه كند . سپس مرورگر با استفاده از آن آدرس IP به سرويس دهنده مربوطه متصل شده و فايل را درخواست مي كند . سرويس دهنده فايل را مي خواند و محتويات آن را به مرورگر بر مي گرداند . در اين مرحله مرورگر ، دستورات HTML آن فايل را تحليل و فرمت فايل راتعيين مي كند . بيشتر فايل هاي HTML درون خود به تصاوير گرافيكي اشاره مي كنند. اين اشاره ها به صورت رفرنس (Reference ) بوده كه هريك از آنها نيز بايك آدرس
URL مشخص مي شوند .
بنابراين كل اين عمليات براي تك تك تصاوير و يا فايل هاي ديگري كه با رفرنس به آنها اشاره شده است تكرار مي شود.
به اين ترتيب پروسه نمايش يك فايل HTML شامل تعدادي تراكنش كوچك بين سرويس گيرنده ( يعني مرورگر ) و سرويس دهنده وب مي باشد .
برنامه هاي IIS نيز تقريبا به همين صورت عمل مي كنند. ابتدا يك مرورگر يك صفحه را از سرويس دهنده درخواست مي كند . اين درخواست هميشه براي يك فايل خاص مي باشد . پاسخ سرويس دهنده به نوع فايل درخواستي بستگي دارد. اگر فايل مورد نظر از نوع HTML (با پسوند .htm يا .html ) باشد ، سرويس دهنده به سادگي محتويات فايل را مي خواند و محتويات آنرا به صورت يك رشته در آورده و براساس قوانين URL كد گذاري مي كند و سپس رشته حاصله را به مرورگر برمي گرداند . كل اين پروسه ، از درخواست تا پاسخ ، يك تراكنش مابين سرويس گيرنده و سرويس دهنده تلقي مي شود . سرويس گيرنده همواره تراكنش را شروع مي كند و سپس تا زمان رسيدن پاسخ از سوي سرويس دهنده منتظر مي ماند كه در اين زمان تراكنش كامل شده و خاتمه مي يابد .
درخواست فايل از سرويس دهنده وب مشابه هنگامي است كه در Windows Explorer روي يك فايل شبكه اي ( فايلي كه برروي كامپيوتر سرويس دهنده قرار دارد ) دوبار – كليك مي كنيد ؛ البته با دو تفاوت :

- سرويس دهنده وب هيچگاه اجازه نمي دهد كه برنامه محلي شما (يعني مرورگر ) فايل درخواستي را باز كرده يا درآن چيزي بنويسيد ؛ در عوض خودش فايل را باز مي كند و محتويات آن را برميگرداند .
- ارتباط مابين سرويس گيرنده و سرويس دهنده گذرا ( Transient ) است . براي برقراري ارتباط با سرويس دهنده وب نيازي به مشخص كردن نام درايوي كه فايل بر روي آن قرار دارد نيست . پس از اين كه سرويس دهنده وب به درخواست شما پاسخ داد، ارتباط را قطع مي كند.
هنگامي كه تراكنش كامل شد ، سرويس دهنده وب ، سرويس گيرنده را به طور كلي از ياد مي برد . اگر بلا فاصله كليد
Refresh ( موجود برروي نوار ابزار IE ) را كليك كنيد . سرويس دهنده وب ، آن تراكنش را تكرار مي كند و اصلا به خاطر نمي آورد كه ۵ ثانيه قبل اين فايل توسط شما درخواست شده است .
اگر ارتباط براساس پروتكل استاندارد HTTP برقرارشود ، بيشتر فايل ها به چندين تراكنش نياز دارند ، يكي براي فايل Html اصلي و بقيه براي يكايك فايل هاي گرافيكي كه در فايل اصلي به آنها اشاره شده است . بنابراين براي نمايش يك فايل كه شامل ۵ تصوير گرافيكي است ، مرورگر درخواست جداگانه به سرويس دهنده وب مي فرستد .